Posts

рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдПрд╡ं рд╕рдорди्рд╡рдп// Control and Coordination // Science Class-10

Image
 рд╕рднी рдЬीрд╡ рдЕрдкрдиे рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдоें рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рджिрдЦाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдХ्рд░िрдп рд░рд╣рддे рд╣ैं। рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдЬिрдирдХे рдк्рд░рддि рдЬीрд╡ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рджिрдЦाрддे рд╣ैं рдЙрдж्рджीрдкрдХ рдХрд╣рд▓ाрддे рд╣ैं। рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдЬीрд╡ों рдХी рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рдк्рд░ाрдпः рдЙрдирдХे рд╢рд░ीрд░ рдЕंрдЧ рдХी рдЧрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рдЬीрд╡ों рдХा рдПрдХ рдЕрднिрд▓ाрдХ्рд╖рдгिрдХ рдЧुрдг рд╣ै। рдЬंрддु рдЕрдиेрдХ рддрд░ीрдХों рд╕े рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рджिрдЦाрддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЗрдирдоें рдПрдХ рддांрдд्рд░िрдХ рддंрдд्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдкрд░ंрддु рдкौрдзों рдоें рдпрд╣ рд╕ीрдоिрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдкौрдзों рдоें рдХोрдИ рддांрдд्рд░िрдХ рддंрдд्рд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдЪिрдд рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрд╕ी рдЬीрд╡ рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЕंрдЧों рдХा рд╕ुрд╕ंрдЧрдаिрдд рдвंрдЧ рд╕े рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рд╕рдорди्рд╡рдпрди рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै।  рдкौрдзों рдоें рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдПрд╡ं рд╕рдорди्рд╡рдп ( Control and Coordination in Plants) рдкौрдзे рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдЬैрд╕े рдк्рд░рдХाрд╢, рдЧुрд░ुрдд्рд╡, рд░рд╕ाрдпрди, рдЬрд▓ рдЖрджि рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं। рдкौрдзे рд╣ॉрд░्рдоोрди рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрди рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХो рд╕рдорди्рд╡िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдкौрдзें рдмреЭрддे рд╣ुрдП рдмрд╣ुрдд рдзीрд░े рдзीрд░े рд╡िрднिрди्рди рдЙрдж्рджीрдкрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं।  рдкाрджрдк рд╣ोрд░्рдоोрди-   ...

рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ

Image
рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ (рднाрд░рдд) рднाрд░рдд рдХा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ (University Grants Commission, UGC) рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдПрдХ рдЖрдпोрдЧ рд╣ै рдЬो рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдХो рдоाрди्рдпрддा рджेрддा рд╣ै। рдпрд╣ी рдЖрдпोрдЧ рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдПрд╡ं рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдХो рдЕрдиुрджाрди рднी рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдЫः рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдкुрдгे, рднोрдкाрд▓, рдХोрд▓рдХाрддा, рд╣ैрджрд░ाрдмाрдж, рдЧुрд╡ाрд╣ाрдЯी рдПрд╡ं рдмंрдЧрд▓ुрд░ु рдоें рд╣ैं। рдпрд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдпोрдЧ्рдпрддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (National Eligibility Test / NET) рдХा рднी рдЖрдпोрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै рдЬिрд╕े рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдПрд╡ं рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрдХों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рдпे рдиेрдЯ рдпोрдЧ्рдпрддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдПрдо.рдлिрд▓ рдЙрдд्рддीрд░्рдг рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдпे рд╡ рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдкीрдПрдЪ.рдбी рдЙрдд्рддीрд░्рдг рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдпे рдЬूрди реирежрежрем рд╕े рдЫूрдЯ рд╣ै। рдЗрддिрд╣ाрд╕ рднाрд░рдд рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХाрдлी рдкुрд░ाрдиा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдоूрд▓ рдоें 19рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рд╣ै, рдЬрдм рд╡ाрдЗрд╕рд░ॉрдп рд▓ॉрд░्рдб рдоैрдХाрд▓े рдиे рдЕрдкрдиी рд╕िрдлाрд░िрд╢ें рд░рдЦी рдеीं। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдмीрд╕рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рд╕рди् 1925 рдоें рдЗंрдЯрд░ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдмोрд░्рдб рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдеी рдЬिрд╕рдХा рдмाрдж рдоें рдиाрдо рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕ंрдШ (рдПрд╕ोрд╕िрдП...

рдХोрдаाрд░ी рдЖрдпोрдЧ // рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ

  рдХोрдаाрд░ी рдЖрдпोрдЧ                   рд╕рди् 1964 рдоें рднाрд░рдд рдХी рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдбॉ рджौрд▓рддрд╕िंрд╣ рдХोрдаाрд░ी рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХो рдирдпा рдЖрдХाрд░ рд╡ рдирдпी рджिрд╢ा рджेрдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдПрдХ рдЖрдпोрдЧ рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा। рдЗрд╕े рдХोрдаाрд░ी рдЖрдпोрдЧ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдбॉ рдХोрдаाрд░ी рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдеे। рдЖрдпोрдЧ рдиे рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рдЧрд╣рди рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рдЬो рднाрд░рдд рдХे рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдЖрдЬ рднी рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЧрд╣рди рдЕрдз्рдпрдпрди рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдХोрдаाрд░ी рдЖрдпोрдЧ (1964-66) рдпा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ, рднाрд░рдд рдХा рдРрд╕ा рдкрд╣рд▓ा рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ рдеा рдЬिрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рд░िрдкाрд░्рдЯ рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмрджрд▓ाрд╡ों рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдХुрдЫ рдаोрд╕ рд╕ुрдЭाрд╡ рджिрдП। рдЖрдпोрдЧ рдиे 29 рдЬूрди 1966 рдХो рдЕрдкрдиी рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा।рдЗрд╕рдоें рдХुрд▓ 23 рд╕ंрд╕्рддुрддिрдпाँ рдеीं। рд╕ुрдЭाрд╡ рд╕рдоाрди рдкाрдардпрдХ्рд░рдо рдХे рдЬрд░िрдП рдмाрд▓рдХ-рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХो рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╡ рдЧрдгिрдд рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджी рдЬाрдп। рджрд░рдЕрд╕рд▓, рд╕рдоाрди рдкाрдардпрдХ्рд░рдо рдХी рдЕрдиुрд╢ंрд╕ा рдмाрд▓िрдХाрдУं рдХो рд╕рдоाрди рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। 25 рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рдХूрд▓ों рдХो ‘рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд╕्рдХूрд▓’ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдП। рд╕рднी рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдк्рд░ाрдЗрдорд░ी рдХрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рдоाрддृрднाрд╖ा рдоें рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рджी рдЬाрдп। рдоाрдз्...

рдоुрджाрд▓िрдпрд░ рдЖрдпोрдЧ // рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ

Image
  рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░   рдиे 23 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1952 рдХो   рдбॉ॰ рд▓рдХ्рд╖्рдордгрд╕्рд╡ाрдоी рдоुрджाрд▓िрдпрд░   рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें   рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ   рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рдЙрди्рд╣ी рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЗрд╕े   рдоुрджрд▓िрдпрд░ рдЖрдпोрдЧ   рдХрд╣ा рдЧрдпा। рдЖрдпोрдЧ рдиे   рдкाрда्рдпрдЪрд░्рдпा   рдоें рд╡िрд╡िрдзрддा рд▓ाрдиे, рдПрдХ рдордз्рдпрд╡рд░्рддी рд╕्рддрд░ рдЬोрдб़рдиे, рдд्рд░िрд╕्рддрд░ीрдп рд╕्рдиाрддрдХ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиे рдЗрдд्рдпाрджि рдХी рд╕िрдлाрд░िрд╢ рдХी। рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ рдХी рд╕ंрд╕्рддुрддिрдпाँ- (1) 4 рдпा 5 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдЗрдорд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा , (2) рд╕ेрдХрдг्рдбрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рджो рднाрдЧ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। (3) рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда (MCQ) рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг-рдкрдж्рдзрддि рдХो рдЕрдкрдиाрдпा рдЬाрдП। (4) рд╕ंрдЦ्рдпाрдд्рдордХ рдЕंрдХ рджेрдиे рдХे рдмрдЬाрдп рд╕ांрдХेрддिрдХ рдЕंрдХ рджिрдпा рдЬाрдП। (5) рдЙрдЪ्рдЪ рддрдеा рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рддрд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдПрдХ рдоूрд▓ рд╡िрд╖рдп рд░рд╣े рдЬो рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд░рд╣े рдЬैрд╕े— рдЧрдгिрдд ,  рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬ्рдЮाрди ,  рдХрд▓ा ,  рд╕ंрдЧीрдд  рдЖрджि। рдЖрдпोрдЧ рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдеे.... 1.рднाрд░рдд рдХी рддाрдд्рдХाрд▓िрди рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рд╕्рдеिрддि рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдХे рдЙрд╕ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓рдиा। 2.рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕ंрдЧрдарди рдПрд╡ं рд╡िрд╖рдпрд╡рд╕्рддु। 3.рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдХा рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рд╕ंрдмंрдз। 4.рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдк्рд░ाрдердоि...

рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдЖрдпोрдЧ / рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ

Image
рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдЖрдпोрдЧ                   рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рдЖрдпोрдЧ рдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा 1948 рдХे рдирд╡рдо्рдмрд░ рдоाрд╣ рдоें рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдкрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯ рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। 1947 рдоें рднाрд░рдд рдХे рдЖрдЬाрдж рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдЕрдиुрднрд╡ рдХी рдЧрдпी рдХि рджेрд╢ рдХी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рдкुрдирд░्рд░рдЪрдиा рдХी рдЬाрдп рддाрдХि рд╡рд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдПрд╡ं рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкुрдирд░ुрдд्рдеाрди рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ो, рд╕ाрде рд╣ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ, рддрдХрдиीрдХी рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоाрдирд╡рд╢рдХ्рддि рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░े। рдЗрд╕ рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдбॉ рд╕рд░्рд╡рдкрд▓्рд▓ी рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдеे। рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдг рдЖрдпोрдЧ рдпा рдЬिрд╕े рд╣рдо рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЧ рднी рдХрд╣рддे рд╣ै рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдирд╡рдо्рдмрд░ 1948 рдоें рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдкрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯ рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдпрд╣ рдЖрдпोрдЧ 4 рдирд╡рдо्рдмрд░ 1948 рдХो рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा । рдЗрд╕ рдЖрдпोрдЧ рдиे 25 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1949 рдХो рдЕрдкрдиी рд░िрдкोрд░्рдЯ рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рд╕ौंрдк рджी ।                рдбॉ. рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдЗрд╕ рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдеे рдЗрд╕ рд▓िрдпे рдЗрд╕े рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдЖрдпोрдЧ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░...

рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо // рдХрдХ्рд╖ा 10 рдЬीрд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрди // рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЕрдз्рдпाрдп

Image
рдХрдХ्рд╖ा - 10                               рд╡िрдЬ्рдЮाрди                   рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо рдХрдХ्рд╖ा 10 рдХे рдЕрдз्рдпाрдп 6 - рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо рдХा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЕрдз्рдпाрдп рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рднाрдЧों рдоें рдЖрдкрдХे рд╕ाрдордиे рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╣ै। рдЕрдз्рдпрдпрди рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рд╣ेрддु рдЗрд╕े 6 рднाрдЧों рдоें рдмांрдЯा рдЧрдпा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рднाрдЧ рдХो рдЖрдк рдиीрдЪे рджिрдП рд▓िंрдХ рд╕े рдкреЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं।  1- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо : рдкрд░िрдЪрдп 2- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо : рдкौрдзों рдоें рдкोрд╖рдг 3- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо: рдЬंрддुрдУं рдоें рдкोрд╖рдг 4- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо: рдЬीрд╡ों рдоें рд╢्рд╡рд╕рди 5- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо: рдЬीрд╡ों рдоें рдкрд░िрд╡рд╣рди 6- рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░рдо: рдЬीрд╡ों рдоें рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди

рдЬैрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдПँ ( Life Processes) Part-06 рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди (Excretion)

Image
  рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди (Excretion ) рдЬीрд╡ो рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें рдмрдирдиे рд╡ाрд▓े рд╣ाрдиिрдХाрд░рдХ рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рдеों рдХो рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓рдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХो рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬंрддु рдПрд╡ं рдкाрджрдк рджोрдиो рдоें рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди рдХी рдХ्рд░िрдпा рд╣ोрддी рд╣ै।  рдкौрдзों рдоें рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди (Excretion in Plants)                                рдкौрдзों рдоें рдХाрд░्рдмрдирдбाрдИ рдСрдХ्рд╕ाрдЗрдб, рдЬрд▓ рд╡ाрд╖्рдк, рддрдеा рдСрдХ्рд╕ीрдЬрди рдк्рд░рдоुрдЦ рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рде рд╣ैं , рдЬिрди्рд╣ें рд╡ो рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХрд▓рддे рд╣ैं। рд╢्рд╡рд╕рди рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕ंрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХे рджौрд░ाрди рдмрдирдиे рд╡ाрд▓े рдЧैрд╕ीрдп рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рдеों рдХो рдкौрдзे рдЕрдкрдиे рд░рди्рдз्рд░ों (Stomata) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдоें рдЫोреЬ рджेрддे рд╣ैं। рдХुрдЫ рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рде рдкौрдзों рдХी рдкрдд्рддिрдпों рдоें рднी рдПрдХрдд्рд░ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рдпрд╣ рдЕрдкрдиी рдкрдд्рддिрдпों рдХो рдЧिрд░ाрдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░ рд▓ेрддे рд╣ैं। рдХुрдЫ рдкौрдзे рдЧोंрдж рдФрд░ рд░ेрдЬिрди рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдЕрдкрдиे рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рдеों рдХो рдкुрд░ाрдиे рдЬाрдЗрд▓ेрдо рдоें рдПрдХрдд्рд░ рдХрд░ рд▓ेрддे рд╣ैं, рдЬिрдирдХा рдмрд╣ुрдд рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдорд╣рдд्рд╡ рднी рд╣ै। рдХुрдЫ рдкौрдзे рдЕрдкрдиे рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдкрджाрд░्рдеों рдХो рдЕрдкрдиे рдЖрд╕ рдкाрд╕ рдХी рдоिрдЯ्рдЯी рдоें рднी рдЫोреЬрддे рд╣ैं।  рдЬंрддुрдУं рдоें рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди (Excretion in Animals)  ...