เคนเคฎ เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เค्เคฐिเคฏा เคे เคธเคฎเคฏ เคिเคธी เคเค เคคเคค्เคต เคा เคชเคฐเคฎाเคฃु เคฆूเคธเคฐे เคคเคค्เคต เคे เคชเคฐเคฎाเคฃु เคฎें เคจเคนीं เคฌเคฆเคฒเคคा เคนै। เคจ เคคो เคोเค เคชเคฐเคฎाเคฃु เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคจ เคนी เคฌाเคนเคฐ เคธे เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคฎें เคเคคा เคนै। เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें, เคिเคธी เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคชเคฐเคฎाเคฃुเคं เคे เคเคชเคธी เคเคฌंเคง เคे เคूเคเคจे เคเคตं เคुเฅเคจे เคธे เคจเค เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคे เคฌीเค เคจिเคฎ्เคจ เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคँ เคนोเคคी เคนैं -
1 เคธंเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
✅ เคเค เคฌीเคเคฐ เคฎें เคฅोเฅा เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคคเคฅा เคฌुเคा เคนुเค เคूเคจा เคฒीเคिเค।
✅ เคเคธเคฎें เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคเคฒ เคฎिเคฒाเคเค।
✅ เค เคฌ เคฌीเคเคฐ เคो เคธ्เคชเคฐ्เคถ เคीเคिเค เคैเคธा เคिเคค्เคฐ 1.3 เคฎें เคฆिเคाเคฏा เคเคฏा เคนै।
✅ เค्เคฏा เคเคธเคे เคคाเคช เคฎें เคोเค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนुเค?
เคिเคค्เคฐ 1.3 เคเคฒ เคे เคธाเคฅ เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคธे เคฌुเคे เคนुเค เคूเคจे เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ
เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคเคฒ เคे เคธाเคฅ เคคीเคต्เคฐเคคा เคธे เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคฐเคे เคฌुเคे เคนुเค เคूเคจे (เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคนाเคเคก्เคฐोเค्เคธाเคเคก) เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคฐเคे เค เคงिเค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคเคท्เคฎा เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคเคฐเคคा เคนै।
CaO(s) + H2O(l) → Ca(OH)2(aq) + เคเคท्เคฎा
(เคฌिเคจा เคฌुเคा เคนुเค เคूเคจा) (เคฌुเคा เคนुเค เคूเคจा)
เคเคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคคเคฅा เคเคฒ เคฎिเคฒเคเคฐ เคเคเคฒ เคเคค्เคชाเคฆ, เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคนाเคเคก्เคฐोเค्เคธाเคเคก เคฌเคจाเคคे เคนैं। เคेเคธी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคिเคธเคฎें เคฆो เคฏा เคฆो เคธे เค เคงिเค เค เคญिเคाเคฐเค เคฎिเคฒเคเคฐ เคเคเคฒ เคเคค्เคชाเคฆ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคฐเคคे เคนैं เคเคธे เคธंเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
เค्เคฏा เคเคช เคाเคจเคคे เคนै
เคเคชเคฐ เคी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคฌुเคे เคนुเค เคूเคจे เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคा เคเคชเคฏोเค เคฆीเคตाเคฐों เคी เคธเฅेเคฆी เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคนाเคเคก्เคฐॉเค्เคธाเคเคก เคตाเคฏु เคฎें เคเคชเคธ्เคฅिเคค เคाเคฐ्เคฌเคจ เคกाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก เคे เคธाเคฅ เคงीเคฎी เคเคคि เคธे เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคฐเคे เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคाเคฐ्เคฌोเคจेเค เคी เคเค เคชเคคเคฒी เคชเคฐเคค เคฌเคจा เคฆेเคคा เคนै। เคธเฅेเคฆी เคเคฐเคจे เคे เคฆो-เคคीเคจ เคฆिเคจ เคฌाเคฆ เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคाเคฐ्เคฌोเคจेเค เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เคเคธเคธे เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เคเคฎเค เค เคाเคคी เคนै। เคฐोเคเค เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เคि เคธंเคเคฎเคฐเคฎเคฐ เคा เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคธूเคค्เคฐ เคญी CaCO3 เคนी เคนै।
Ca(OH)2(aq) + CO2(g) →CaCO3(s) + H2O(l)
(เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคนाเคเคก्เคฐोเค्เคธाเคเคก) (เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ) (เคाเคฐ्เคฌोเคจेเค)
เคเคเค, เคธंเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคे เคुเค เคเคฐ เคเคฆाเคนเคฐเคฃों เคชเคฐ เคเคฐ्เคा เคเคฐें।
(i) เคोเคฏเคฒे เคा เคฆเคนเคจ
C(s) + O2(g) → CO2(g)
(ii) H2 (g) เคคเคฅा O2 (g) เคธे เคเคฒ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ
2H2(g) + O2(g) → 2H2O(l)
เคธเคฐเคฒ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคนเคฎ เคเคน เคธเคเคคे เคนैं เคि เคเคฌ เคฆो เคฏा เคฆो เคธे เค เคงिเค เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (เคคเคค्เคต เคฏा เคฏौเคिเค) เคธंเคฏोเค เคเคฐเคे เคเคเคฒ เคเคค्เคชाเคฆ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคฐเคคे เคนैं, เคेเคธी เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคो เคธंเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช เคฎें เคนเคฎเคจे เคฏเคน เคญी เคฆेเคा เคि เค เคงिเค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคเคท्เคฎा เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค। เคเคธเคธे เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคเคฐ्เคฎ เคนो เคाเคคा เคนै। เคिเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคฎें เคเคค्เคชाเคฆ เคे เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคเคท्เคฎा เคญी เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै เคเคจ्เคนें เคเคท्เคฎाเค्เคทेเคชी เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
เคเคท्เคฎाเค्เคทेเคชी เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคे เคुเค เค เคจ्เคฏ เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैंः
(i) เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคैเคธ เคा เคฆเคนเคจः
CH4(g) + 2O2 (g) → CO2 (g) + 2H2O (g) +เคเคฐ्เคा
(ii) เค्เคฏा เคเคช เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคถ्เคตเคธเคจ เคเค เคเคท्เคฎाเค्เคทेเคชी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคนै?
เคนเคฎ เคธเคญी เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคीเคตिเคค เคฐเคนเคจे เคे เคฒिเค เคนเคฎें เคเคฐ्เคा เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เคเคฐ्เคा เคนเคฎें เคญोเคเคจ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै। เคชाเคเคจ เค्เคฐिเคฏा เคे เคธเคฎเคฏ เคाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคोเคे-เคोเคे เคुเคเฅों เคฎें เคूเค เคाเคคे เคนैं। เคैเคธे เคाเคตเคฒ, เคเคฒू เคคเคฅा เคฌ्เคฐेเคก เคฎें เคाเคฐ्เคฌोเคนाเคเคก्เคฐेเค เคนोเคคा เคนै। เคเคจ เคाเคฐ्เคฌोเคนाเคเคก्เคฐेเค เคे เคूเคเคจे เคธे เค्เคฒूเคोเฅ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เค्เคฒूเคोเฅ เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคी เคोเคถिเคाเคं เคฎें เคเคชเคธ्เคฅिเคค เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคธे เคฎिเคฒเคเคฐ เคนเคฎें เคเคฐ्เคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคคा เคนै।
C6H12O6(aq) + 6O2(aq) → 6CO2(aq) +6H2O(l) + เคเคฐ्เคा
เค्เคฒूเคोเฅ
(iii) เคถाเค-เคธเคฌ्เคिเคฏों (เคตเคจเคธ्เคชเคคि เคฆ्เคฐเคต्เคฏ) เคा เคตिเคเคिเคค เคนोเคเคฐ เคंเคชोเคธ्เค เคฌเคจเคจा เคญी เคเคท्เคฎाเค्เคทेเคชी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคा เคนी เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै।
เคिเคค्เคฐ 1.4 เฅेเคฐเคธ เคธเคฒ्เฅेเค เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคตाเคฒी เคชเคฐเคเคจเคฒी เคो เคเคฐ्เคฎ เคเคฐเคจे เคคเคฅा เคंเคง เคธूँเคเคจे เคी เคธเคนी เคตिเคงि
2 เคตिเคฏोเคเคจ (เค เคชเคเคเคจ) เค เคญिเค्เคฐिเคฏा
⭕ เคเค เคถुเคท्เค เค्เคตเคฅเคจ เคจเคฒी เคฎें 2 g เฅेเคฐเคธ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคฒीเคिเค।
⭕ เฅेเคฐเคธ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคे เคฐंเค เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆीเคिเค।
⭕ เค्เคตเคฅเคจ เคจเคฒी เคो เคฌเคฐ्เคจเคฐ เคฏा เคธ्เคชिเคฐिเค เคฒैंเคช เคी เค्เคตाเคฒा เคชเคฐ เคเคฐ्เคฎ เคीเคिเค, เคैเคธा เคिเคค्เคฐ 1.4 เคฎें เคฆिเคाเคฏा เคเคฏा เคนै।
⭕ เคเคฐ्เคฎ เคเคฐเคจे เคे เคชเคถ्เคाเคค เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคे เคฐंเค เคो เคฆेเคिเค।
เค्เคฏा เคเคชเคจे เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा เคि เฅेเคฐเคธ เคธเคฒ्เฅेเค เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคे เคนเคฐे เคฐंเค เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนुเค เคนै? เคธเคฒ्เฅเคฐ เคे เคฆเคนเคจ เคธे เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคเคธ เค เคญिเคฒाเค्เคทเคฃिเค (เคตिเคถिเคท्เค) เคंเคง เคो เคญी เคเคช เคธूँเค เคธเคเคคे เคนैं।
เคเคช เคฆेเค เคธเคเคคे เคนैं เคि เคเคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคเคเคฒ เค เคญिเคเคฐ्เคฎเค เคूเค เคเคฐ เคोเคे-เคोเคे เคเคค्เคชाเคฆ เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคเค เคตिเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคนै। เคเคฐ्เคฎ เคเคฐเคจे เคชเคฐ เฅेเคฐเคธ เคธเคฒ्เฅेเค (FeSO4. 7H2O) เคा เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคเคฒ เคค्เคฏाเค เคฆेเคคा เคนै เคเคฐ เค्เคฐिเคธ्เคเคฒ เคा เคฐंเค เคฌเคฆเคฒ เคाเคคा เคนै। เคเคธเคे เคเคชเคฐांเคค เคฏเคน เฅेเคฐिเค เค ॉเค्เคธाเคเคก (Fe2O3), เคธเคฒ्เฅเคฐ เคกाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก (SO2) เคคเคฅा เคธเคฒ्เฅเคฐ เค्เคฐाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก (SO3) เคฎें เคตिเคฏोเคिเคค เคนो เคाเคคा เคนै। เฅेเคฐिเค เค ॉเค्เคธाเคเคก เค ोเคธ เคนै เคเคฌเคि SO2 เคคเคฅा SO3 เคैเคธें เคนैं।
เคเคท्เคฎा เคฆेเคจे เคชเคฐ เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เคाเคฐ्เคฌोเคจेเค เคा เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคคเคฅा เคाเคฐ्เคฌเคจ เคกाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก เคฎें เคตिเคฏोเคिเคค เคนोเคจा เคเค เคช्เคฐเคฎुเค เคตिเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคนै เคिเคธเคा เคเคชเคฏोเค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคเคฆ्เคฏोเคों เคฎें เคนोเคคा เคนै। เคैเคฒ्เคธिเคฏเคฎ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคो เคूเคจा เคฏा เคฌिเคจा เคฌुเคा เคนुเค เคूเคจा เคเคนเคคे เคนैं। เคเคธเคे เค เคจेเค เคเคชเคฏोเคों เคฎें เคธे เคเค เคเคชเคฏोเค เคธीเคฎेंเค เคे เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคนोเคคा เคนै। เคเคท्เคฎा เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคी เคเค เคตिเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคो เคเคท्เคฎीเคฏ เคตिเคฏोเคเคจ เคเคนเคคे เคนैं।
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
๐ณ เคเค เค्เคตเคฅเคจ เคจเคฒी เคฎें 2 g เคฒेเคก เคจाเคเค्เคฐेเค เคा เคूเคฐ्เคฃ เคฒीเคिเค।
๐ณ เคिเคฎเคे เคธे เค्เคตเคฅเคจ เคจเคฒी เคो เคชเคเฅเคเคฐ เค्เคตाเคฒा เคे เคเคชเคฐ เคฐเคเคเคฐ เคเคธे เคเคฐ्เคฎ เคीเคिเค เคैเคธा เคिเคค्เคฐ เคฎें เคฆिเคाเคฏा เคเคฏा เคนै।
๐ณ เคเคชเคจे เค्เคฏा เคฆेเคा? เคฏเคฆि เคोเค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนुเค เคนैे เคคो เคเคธे เคจोเค เคเคฐ เคฒीเคिเค।
เคिเคค्เคฐ เคฒेเคก เคจाเคเค्เคฐेเค เคा เคคाเคชเคจ เคคเคฅा เคจाเคเค्เคฐोเคเคจ เคกाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก เคा เคเคค्เคธเคฐ्เคเคจ
เคเคช เคฆेเคेंเคे เคि เคญूเคฐे เคฐंเค เคा เคงुเคँ เคเคค्เคธเคฐ्เคिเคค เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคจाเคเค्เคฐोเคเคจ เคกाเคเค ॉเค्เคธाเคเคก (NO2)เคा เคงुเคँ เคนै।
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
๐ป เคเค เคช्เคฒाเคธ्เคिเค เคा เคฎเค เคฒीเคिเค। เคเคธเคी เคคเคฒी เคฎें เคฆो เคिเคฆ्เคฐ เคเคฐเคे เคเคจเคฎें เคฐเคฌเฅ เคा เคกाเค เคฒเคा เคฆीเคिเค। เคเคจ เคिเคฆ्เคฐों เคฎें เคाเคฐ्เคฌเคจ เคเคฒेเค्เค्เคฐोเคก เคกाเคฒ เคฆीเคिเค เคैเคธा เคि เคिเคค्เคฐ เคฎें เคฆिเคाเคฏा เคเคฏा เคนै।
๐ป เคเคจ เคเคฒेเค्เค्เคฐोเคกों เคो 6 เคตोเคฒ्เค เคी เคฌैเคเคฐी เคธे เคोเฅ เคฆीเคिเค।
๐ป เคฎเค เคฎें เคเคคเคจा เคเคฒ เคกाเคฒिเค เคि เคเคฒेเค्เค्เคฐोเคก เคเคธเคฎें เคกूเคฌ เคाเค। เคเคฒ เคฎें เคคเคจु เคธเคฒ्เฅ्เคฏूเคฐिเค เค เคฎ्เคฒ เคी เคुเค เคฌूँเคฆें เคกाเคฒ เคฆीเคिเค।
๐ป เคเคฒ เคธे เคญเคฐी เคฆो เค ंเคถांเคिเคค เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏों เคो เคฆोเคจों เคाเคฐ्เคฌเคจ เคเคฒेเค्เค्เคฐोเคกों เคे เคเคชเคฐ เคเคฒเคा เคเคฐเคे เคฐเค เคฆीเคिเค।
๐ป เค เคฌ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคงाเคฐा เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคเคฐเคे เคเคธ เคเคชเคเคฐเคฃ เคो เคฅोเฅी เคฆेเคฐ เคे เคฒिเค เคोเฅ เคฆीเคिเค।
๐ป เคฆोเคจों เคเคฒेเค्เค्เคฐोเคกों เคชเคฐ เคเคช เคฌुเคฒเคฌुเคฒे เคฌเคจเคคे เคนुเค เคฆेเคेंเคे। เคฏे เคฌुเคฒเคฌुเคฒे เค ंเคถांเคिเคค เคจเคฒी เคธे เคเคฒ เคो เคตिเคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं।
๐ป เค्เคฏा เคฆोเคจों เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏों เคฎें เคเคเคค्เคฐिเคค เคैเคธ เคा เคเคฏเคคเคจ เคธเคฎाเคจ เคนै?
๐ป เคเคฌ เคฆोเคจों เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏाँ เคैเคธ เคธे เคญเคฐ เคाเคँ เคคเคฌ เคเคจ्เคนें เคธाเคตเคงाเคจीเคชूเคฐ्เคตเค เคนเคा เคฒीเคिเค।
๐ป เคเค เคเคฒเคคी เคนुเค เคฎोเคฎเคฌเคค्เคคी เคो เคฆोเคจों เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏों เคे เคฎुँเคน เคे เคเคชเคฐ เคฒाเคเคฐ เคเคจ เคैเคธों เคी เคाँเค เคीเคिเค।
เคธाเคตเคงाเคจीः เคเคธ เคเคฐเคฃ เคो เคถिเค्เคทเค เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคตเคงाเคจीเคชूเคฐ्เคตเค เคिเคฏा เคाเคจा เคाเคนिเค।
๐ เคฆोเคจों เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เค्เคฏा เคนोเคคा เคนै?
๐ เคฆोเคจों เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏों เคฎें เคौเคจ เคธी เคैเคธ เคเคชเคธ्เคฅिเคค เคนै?
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
๐ท เคाเคฏเคจा เคกिเคถ เคฎें 2 g เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคฒीเคिเค।
๐ท เคเคธเคा เคฐंเค เค्เคฏा เคนै?
๐ท เคเคธ เคाเคฏเคจा เคกिเคถ เคो เคฅोเฅी เคฆेเคฐ เคे เคฒिเค เคธूเคฐ्เคฏ เคे เคช्เคฐเคाเคถ เคฎें เคฐเค เคฆीเคिเค ।
๐ท เคฅोเฅी เคฆेเคฐ เคชเคถ्เคाเคค เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคे เคฐंเค เคो เคฆेเคिเค।
เคธूเคฐ्เคฏ เคे เคช्เคฐเคाเคถ เคฎें เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคงूเคธเคฐ เคฐंเค เคा เคนोเคเคฐ เคธिเคฒ्เคตเคฐ เคงाเคคु เคฌเคจाเคคा เคนै
เคเคช เคฆेเคेंเคे เคि เคธूเคฐ्เคฏ เคे เคช्เคฐเคाเคถ เคฎें เคถ्เคตेเคค เคฐंเค เคा เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคงूเคธเคฐ เคฐंเค เคा เคนो เคाเคคा เคนै। เคช्เคฐเคाเคถ เคी เคเคชเคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคा เคธिเคฒ्เคตเคฐ เคคเคฅा เค्เคฒोเคฐीเคจ เคฎें เคตिเคฏोเคเคจ เคे เคाเคฐเคฃ เคธे เคेเคธा เคนोเคคा เคนै।
เคธिเคฒ्เคตเคฐ เคฌ्เคฐोเคฎाเคเคก เคญी เคเคธी เคช्เคฐเคाเคฐ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคฐเคคा เคนै।
เคเคชเคฐ เคฆी เคเค เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคा เคเคชเคฏोเค เคถ्เคฏाเคฎ-เคถ्เคตेเคค เฅोเคोเค्เคฐाเคซी เคฎें เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคเคฐ्เคा เคे เคाเคฐเคฃ เคฏเคน เคตिเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคนोเคคी เคนै?
เคนเคฎเคจे เคฆेเคा เคि เคตिเคฏोเคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เค เคญिเคाเคฐเคों เคो เคคोเฅเคจे เคे เคฒिเค เคเคท्เคฎा, เคช्เคฐเคाเคถ เคฏा เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคเคฐ्เคा เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै। เคिเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคฎें เคเคฐ्เคा เค เคตเคถोเคทिเคค เคนोเคคी เคนै เคเคจ्เคนें เคเคท्เคฎाเคถोเคทी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช เคเคฐें
เคเค เคชเคฐเคเคจเคฒी เคฎें เคฒเคเคญเค 2 g เคฌेเคฐिเคฏเคฎ เคนाเคเคก्เคฐॉเค्เคธाเคเคก เคฒीเคिเค। เคเคธเคฎें 1 g เค เคฎोเคจिเคฏเคฎ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคกाเคฒเคเคฐ เคाँเค เคी เคเฅ เคธे เคฎिเคฒाเคเค। เค เคชเคจी เคนเคฅेเคฒी เคธे เคชเคฐเคเคจเคฒी เคे เคจिเคเคฒे เคธिเคฐे เคो เคूเคเค। เคเคช เคैเคธा เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคे เคนैं? เค्เคฏा เคฏเคน เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคท्เคฎाเค्เคทेเคชी เค เคฅเคตा เคเคท्เคฎाเคถोเคทी เคนै?
เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा
๐ธ เคฒोเคนे เคी เคคीเคจ เคीเคฒ เคฒीเคिเค เคเคฐ เคเคจ्เคนें เคฐेเคเคฎाเคฒ เคธे เคฐเคเฅเคเคฐ เคธाเฅ เคीเคिเค।
๐ธ (A) เคคเคฅा (B) เคธे เคिเคน्เคจिเคค เคी เคนुเค เคฆो เคชเคฐเคเคจเคฒिเคฏाँ เคฒीเคिเค। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคชเคฐเคเคจเคฒी เคฎें 10 mL เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคा เคตिเคฒเคฏเคจ เคฒीเคिเค।
๐ธ เคฆो เคीเคฒों เคो เคงाเคे เคธे เคฌाँเคงเคเคฐ เคธाเคตเคงाเคจीเคชूเคฐ्เคตเค เคชเคฐเคเคจเคฒी (B) เคे เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคฎें เคฒเคเคญเค 20 เคฎिเคจเค เคคเค เคกुเคฌो เคเคฐ เคฐเคिเค । เคคुเคฒเคจा เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเค เคीเคฒ เคो เค เคฒเค เคฐเคिเค।
๐ธ 20 เคฎिเคจเค เคชเคถ्เคाเคค เคฆोเคจों เคीเคฒों เคो เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเคाเคฒ เคฒीเคिเค।
๐ธ เคชเคฐเคเคจเคฒी (A) เคคเคฅा (B) เคฎें เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคे เคจीเคฒे เคฐंเค เคी เคคीเคต्เคฐเคคा เคी เคคुเคฒเคจा เคीเคिเค ।
๐ธ เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคฎें เคกूเคฌी เคीเคฒों เคे เคฐंเค เคी เคคुเคฒเคจा เคฌाเคนเคฐ เคฐเคी เคीเคฒ เคธे เคीเคिเค ।
เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคฎें เคกूเคฌी เคนुเค เคฒोเคนे เคी เคीเคฒें
เคฒोเคนे เคी เคीเคฒ เคा เคฐंเค เคญूเคฐा เค्เคฏों เคนो เคเคฏा เคคเคฅा เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคा เคจीเคฒा เคฐंเค เคฎเคฒीเคจ เค्เคฏों เคชเฅ เคเคฏा?
เคเคธ เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช เคฎें เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคนुเคः
Fe(s) + CuSO4(aq) → FeSO4(aq) + Cu(s)(1.24)
(เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค) (เคเคฏเคฐเคจ เคธเคฒ्เฅेเค)
เคเคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคฒोเคนे (เคเคฏเคฐเคจ) เคจे เคฆूเคธเคฐे เคคเคค्เคต เคॉเคชเคฐ เคो เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค เคे เคตिเคฒเคฏเคจ เคธेे เคตिเคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐ เคฆिเคฏा เคฏा เคนเคा เคฆिเคฏा। เคเคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคो เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคे เคुเค เค เคจ्เคฏ เคเคฆाเคนเคฐเคฃः
Zn(s) + CuSO4(aq) → ZnSO4(aq) + Cu(s)
(เคॉเคชเคฐ เคธเคฒ्เฅेเค) (เคिंเค เคธเคฒ्เฅेเค)
Pb(s) + CuCl2(aq) → PbCl2(aq) + Cu(s)
(เคॉเคชเคฐ เค्เคฒोเคฐाเคเคก)(เคฒेเคก เค्เคฒोเคฐाเคเคก)
เคिंเค เคคเคฅा เคฒेเคก, เคॉเคชเคฐ เคी เค เคชेเค्เคทा เค เคงिเค เค्เคฐिเคฏाเคถीเคฒ เคคเคค्เคต เคนैं। เคตे เคॉเคชเคฐ เคो เคเคธเคे เคฏौเคिเค เคธे เคตिเคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं।
เคिเคค्เคฐ
เคฌेเคฐिเคฏเคฎ เคธเคฒ्เฅेเค เคคเคฅा เคธोเคกिเคฏเคฎ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ
4 เคฆ्เคตिเคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
▪ เคเค เคชเคฐเคเคจเคฒी เคฎें 3 mL เคธोเคกिเคฏเคฎ เคธเคฒ्เฅेเค เคा เคตिเคฒเคฏเคจ เคฒीเคिเค।
▪ เคเค เค เคจ्เคฏ เคชเคฐเคเคจเคฒी เคฎें 3 mL เคฌेเคฐिเคฏเคฎ เค्เคฒोเคฐाเคเคก เคฒीเคिเค।
▪ เคฆोเคจों เคตिเคฒเคฏเคจों เคो เคฎिเคฒा เคฒीเคिเค ।
▪ เคเคชเคจे เค्เคฏा เคฆेเคा?
เคเคช เคฆेเคेंเคे เคि เคถ्เคตेเคค เคฐंเค เคे เคเค เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคो เคเคฒ เคฎें เค เคตिเคฒेเคฏ เคนै। เคเคธ เค เคตिเคฒेเคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคो เค เคตเค्เคทेเคช เคเคนเคคे เคนैं। เคिเคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เค เคตเค्เคทेเคช เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคเคธे เค เคตเค्เคทेเคชเคฃ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคเคนเคคे เคนैं।
Na2SO4(aq) + BaCl2(aq) → BaSO4(s) +2NaCl(aq)
(เคธोเคกिเคฏเคฎ (เคฌेเคฐिเคฏเคฎ (เคฌेเคฐिเคฏเคฎ (เคธोเคกिเคฏเคฎ
เคธเคฒ्เฅेเค) เค्เคฒोเคฐाเคเคก) เคธเคฒ्เฅेเค) เค्เคฒोเคฐाเคเคก)
เคेเคธा เค्เคฏों เคนोเคคा เคนै? Ba2+ เคคเคฅा เคी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคธे BaSO4 เคे เค เคตเค्เคทेเคช เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคเค เค เคจ्เคฏ เคเคค्เคชाเคฆ เคธोเคกिเคฏเคฎ เคเคฒोเคฐाเคเคก เคा เคญी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคो เคตिเคฒเคฏเคจ เคฎें เคนी เคฐเคนเคคा เคนै। เคตे เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคँ เคिเคจเคฎें เค เคญिเคाเคฐเคों เคे เคฌीเค เคเคฏเคจों เคा เคเคฆाเคจ-เคช्เคฐเคฆाเคจ เคนोเคคा เคนै เคเคจ्เคนें เคฆ्เคตिเคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคँ เคเคนเคคे เคนैं।
5 เคเคชเคเคฏเคจ เคเคตं เค เคชเคเคฏเคจ
เคिเคค्เคฐ
เคॅाเคชเคฐ เคा เคॉเคชเคฐ เคเค्เคธाเคเคก เคฎें เคเคชเคเคฏเคจ
เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช
๐ด เคाเคฏเคจा เคกिเคถ เคฎें 1 g เคॉเคชเคฐ เคूเคฐ्เคฃ เคฒेเคเคฐ เคเคธे เคเคฐ्เคฎ เคीเคिเค (เคिเคค्เคฐ 1.10)।
๐ด เคเคชเคจे เค्เคฏा เคฆेเคा?
เคॉเคชเคฐ เคूเคฐ्เคฃ เคी เคธเคคเคน เคชเคฐ เคॉเคชเคฐ เค ॉเค्เคธाเคเคก (II) เคी เคाเคฒी เคชเคฐเคค เคเฅ เคाเคคी เคนै। เคฏเคน เคाเคฒा เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค्เคฏों เคฌเคจा?
เคฏเคน เคॉเคชเคฐ เค ॉเค्เคธाเคเคก เคॉเคชเคฐ เคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคे เคฏोเค เคธे เคฌเคจा เคนै।
เคฏเคฆि เคเคธ เคเคฐ्เคฎ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (CuO) เคे เคเคชเคฐ เคนाเคเคก्เคฐोเคเคจ เคैเคธ เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคी เคाเค เคคो เคธเคคเคน เคी เคाเคฒी เคชเคฐเคค เคญूเคฐे เคฐंเค เคी เคนो เคाเคคी เคนै เค्เคฏोंเคि เคเคธ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคตिเคชเคฐीเคค เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคธंเคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै เคคเคฅा เคॉเคชเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै।
เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคे เคธเคฎเคฏ เคเคฌ เคिเคธी เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคी เคตृเคฆ्เคงि เคนोเคคी เคนै เคคो เคเคนเคคे เคนैं เคि เคเคธเคा เคเคชเคเคฏเคจ เคนुเค เคนै। เคคเคฅा เคเคฌ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคिเคธी เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคा เคน्เคฐाเคธ เคนोเคคा เคนै เคคो เคเคนเคคे เคนैं เคि เคเคธเคा เค เคชเคเคฏเคจ เคนुเค เคนै।
เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคॉเคชเคฐ (II) เค ॉเค्เคธाเคเคก เคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคा เคน्เคฐाเคธ เคนो เคฐเคนा เคนै เคเคธเคฒिเค เคฏเคน เค เคชเคเคฏिเคค เคนुเค เคนै। เคนाเคเคก्เคฐोเคเคจ เคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคी เคตृเคฆ्เคงि เคนो เคฐเคนी เคนै เคเคธเคฒिเค เคฏเคน เคเคชเคเคฏिเคค เคนुเค เคนै। เค เคฐ्เคฅाเคค, เคिเคธी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคเค เค เคญिเคाเคฐเค เคเคชเคเคฏिเคค เคคเคฅा เคฆूเคธเคฐा เค เคญिเคाเคฐเค เค เคชเคเคฏिเคค เคนोเคคा เคนै। เคเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคो เคเคชเคเคฏเคจ-เค เคชเคเคฏเคจ เค เคฅเคตा เคฐेเคกॉเค्เคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคँ เคเคนเคคे เคนैं।
เคฐेเคกॉเค्เคธ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคे เคुเค เค เคจ्เคฏ เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैः
ZnO + C → Zn + CO
MnO2 + 4HCl → MnCl2 + 2H2O + Cl2
เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคฐ्เคाเคฌเคจ เคเคชเคเคฏिเคค เคนोเคเคฐ CO เคคเคฅा ZnO เค เคชเคเคฏिเคค เคนोเคเคฐ Zn เคฌเคจเคคा เคนै।
เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें HCl, Cl2 เคฎें เคเคชเคเคฏिเคค เคคเคฅा MnO2, MnCl2 เคฎें เค เคชเคเคฏिเคค เคนुเค เคนै।
เคเคชเคฐ เคे เคเคฆाเคนเคฐเคฃों เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคนเคฎ เคเคน เคธเคเคคे เคนैं เคि เคฏเคฆि เคिเคธी เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคा เคเคชเคเคฏเคจ เคคเคฌ เคนोเคคा เคนै เคเคฌ เคเคธเคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคी เคตृเคฆ्เคงि เคฏा เคนाเคเคก्เคฐोเคเคจ เคा เคน्เคฐाเคธ เคนोเคคा เคนै। เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคा เค เคชเคเคฏเคจ เคคเคฌ เคนोเคคा เคนै เคเคฌ เคเคธเคฎें เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคा เคน्เคฐाเคธ เคฏा เคนाเคเคก्เคฐोเคเคจ เคी เคตृเคฆ्เคงि เคนोเคคी เคนै।
เค्เคฏा เคเคชเคจे เคฆैเคจिเค เคीเคตเคจ เคฎें เคเคชเคเคฏเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏाเคं เคे เคช्เคฐเคญाเคตों เคो เคฆेเคा เคนै?
1 เคธंเค्เคทाเคฐเคฃ
เคเคชเคจे เค เคตเคถ्เคฏ เคฆेเคा เคนोเคा เคि เคฒोเคนे เคी เคฌเคจी เคจเคฏी เคตเคธ्เคคुเคँ เคเคฎเคीเคฒी เคนोเคคी เคนैं เคฒेเคिเคจ เคुเค เคธเคฎเคฏ เคชเคถ्เคाเคค เคเคจ เคชเคฐ เคฒाเคฒिเคฎाเคฏुเค्เคค เคญूเคฐे เคฐंเค เคी เคชเคฐเคค เคเฅ เคाเคคी เคนै। เคช्เคฐाเคฏः เคเคธ เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคो เคฒोเคนे เคชเคฐ เคंเค เคฒเคเคจा เคเคนเคคे เคนैं। เคुเค เค เคจ्เคฏ เคงाเคคुเคं เคฎें เคญी เคेเคธा เคนी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคा เคนै। เค्เคฏा เคเคชเคจे เคाँเคฆी เคคเคฅा เคคाँเคฌे เคชเคฐ เคเฅเคจे เคตाเคฒी เคชเคฐเคค เคे เคฐंเค เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा เคนै? เคเคฌ เคोเค เคงाเคคु เค เคชเคจे เคเคธเคชाเคธ เค เคฎ्เคฒ, เคเคฐ्เคฆ्เคฐเคคा เคเคฆि เคे เคธंเคชเคฐ्เค เคฎें เคเคคी เคนै เคคเคฌ เคฏे เคธंเค्เคทाเคฐिเคค เคนोเคคी เคนैं เคเคฐ เคเคธ เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคो เคธंเค्เคทाเคฐเคฃ เคเคนเคคे เคนैं। เคाँเคฆी เคे เคเคชเคฐ เคाเคฒी เคชเคฐ्เคค เคต เคคाँเคฌे เคे เคเคชเคฐ เคนเคฐी เคชเคฐ्เคค เคเฅเคจा เคธंเค्เคทाเคฐเคฃ เคे เค เคจ्เคฏ เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนैं।
เคธंเค्เคทाเคฐเคฃ เคे เคाเคฐเคฃ เคाเคฐ เคे เคขाँเคे, เคชुเคฒ, เคฒोเคนे เคी เคฐेเคฒिंเค, เคเคนाเค เคคเคฅा เคงाเคคु, เคตिเคถेเคทเคเคฐ เคฒोเคนे เคธे เคฌเคจी เคตเคธ्เคคुเคं เคी เคฌเคนुเคค เค्เคทเคคि เคนोเคคी เคนै। เคฒोเคนे เคा เคธंเค्เคทाเคฐเคฃ เคเค เคंเคญीเคฐ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคนै। เค्เคทเคคिเค्เคฐเคธ्เคค เคฒोเคนे เคो เคฌเคฆเคฒเคจे เคฎें เคนเคฐ เคตเคฐ्เคท เค เคงिเค เคชैเคธा เคเคฐ्เค เคนोเคคा เคนै।
2 เคตिเคृเคคเคंเคงिเคคा
เคตเคธाเคฏुเค्เคค เค เคฅเคตा เคคैเคฒीเคฏ เคाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค्เคฐी เคเคฌ เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค เคฐเคा เคฐเคน เคाเคคा เคนै เคคเคฌ เคเคธเคा เคธ्เคตाเคฆ เคฏा เคंเคง เคैเคธी เคนोเคคी เคนै?
เคเคชเคเคฏिเคค เคนोเคจे เคชเคฐ เคคेเคฒ เคเคตं เคตเคธा เคตिเคृเคคเคंเคงी เคนो เคाเคคे เคนैं เคคเคฅा เคเคจเคे เคธ्เคตाเคฆ เคคเคฅा เคंเคง เคฌเคฆเคฒ เคाเคคे เคนैं। เคช्เคฐाเคฏः เคคैเคฒीเคฏ เคคเคฅा เคตเคธाเคฏुเค्เคค เคाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค्เคฐिเคฏों เคฎें เคเคชเคเคฏเคจ เคฐोเคเคจे เคตाเคฒे เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (เคช्เคฐเคคि เค ॉเค्เคธीเคाเคฐเค) เคฎिเคฒाเค เคाเคคे เคนैं। เคตाเคฏुเคฐोเคงी เคฌเคฐ्เคคเคจों เคฎें เคाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค्เคฐी เคฐเคเคจे เคธे เคเคชเคเคฏเคจ เคी เคเคคि เคงीเคฎी เคนो เคाเคคी เคนै। เค्เคฏा เคเคช เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคिเคช्เคธ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคिเคช्เคธ เคी เคฅैเคฒी เคฎें เคธे เค ॉเค्เคธीเคเคจ เคนเคाเคเคฐ เคเคธเคฎें เคจाเคเค्เคฐोเคเคจ เคैเคธे เคเคฎ เคธเค्เคฐिเคฏ เคैเคธ เคธे เคฏुเค्เคค เคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं เคคाเคि เคिเคช्เคธ เคा เคเคชเคเคฏเคจ เคจ เคนो เคธเคे।
No comments:
Post a Comment